SAPAN KULLANIMINDA DİKKAT EDİLİCEK HUSUSLAR
1.ÇELİK HALAT SAPANLAR
a. Halat çapında küçülme olup olmadığını,
b. İç ve dış tellerdeki aşınmaların olup olmadığını,
c. Halatların adımının normal olup olmadığını,
d. Tel ve demetlerde darbe izleri olup olmadığını,
e. Kazıma izleri olup olmadığını,
f. Korozyon olup olmadığını,
g. Kırılmış tel ve bunların kırılış şekilleri gibi hata ve hasarları her kullanımdan önce kontrol edin.
2. Çelik sapanın kaldırdığı yükün sapanın taşıma kapasitesine uygunluğunu denetleyin.
3. Halatların ek yerlerinin, halkalarının, başlık ve bağlantılarının, halatların kaldıracağı en ağır yüke dayanıklı olmasına dikkat edin.
4. Eğer kaldırılan yük, sapanın kaldırma kapasitesini aşıyorsa sapanı KESİNLİKLE kullanmayın.
5. Uzun süre kullanılmama sonucu veya saklama ve çalışma koşullarının uygun olmaması sebebiyle çelik sapanlarda paslanma meydana geldiğinde sapanı kullanmayın.
6. Çelik sapanda düğüm ve dolaşık bölgeler, halatın yapısını bozacak tahribatlar oluşturacağından bu tür hasara uğramış sapanları kullanmayın.
7. Çelik sapanlarda halatı döndürmeye karşı yük uygulanması veya ani yük boşalması sonucu halat damarlarının dönerek bozulması halinde sapanı kullanmayın.
8. Çelik sapanın halat çapında, aşağıdaki değerlerin üzerinde bir incelme varsa sapanı kullanım dışı bırakın.
a. Çapı 9mm ile 13mm arası olan halatlarda 0,4mm
b. Çapı 14mm ile 19mm arası olan halatlarda 0,8mm
c. Çapı 20mm ile 28mm arası olan halatlarda 1,25mm
d. Çapı 29mm ile 38mm arası olan halatlarda 1,60mm
9. Çelik sapan üzerinde dışa doğru çıkıntı (fıtık) yapmış tel demetleri var ise sapanı kullanmayın.
10. Sapan gözlerindeki kurşunlarda çatlama, ezilme ve fiziki deformasyon görülmesi durumunda sapanı kullanmayın.
11. Çelik halatın bağlantı yerinin kenarında bir veya birden fazla kopuk tel varsa sapanı kullanım dışı bırakın.
12. Çelik halatın özü dışarı çıkmış ise sapanı kullanmayın.
13. Çelik halatın kordon araları açılmış ise halatı kullanmayın.
14. Çelik halat üzerinde korozyona uğramış bölgeler varsa sapanı kullanmayın.
15. Çelik halat üzerinde aşırı aşınmış bölgeler varsa halatı yenisiyle değiştirin.
16. Alev veya elektrik arkına maruz kalmış halatları kullanmayın.
17. Hasarlı olduğu tespit edilen çelik sapanları derhal kullanım dışı bırakın.
18. Çalışmalar sırasında şok yüklemelere dikkat edin. Ani yük yükleme ve boşaltma, halatta ciddi hasarlar oluşturur.
19. Sapanların kaldırılacak malzemeye bağlantısının sağlam ve dengeli olmasına dikkat edin.
20. Kaldırılacak malzemeye gerekli bağlantılar yapıldıktan sonra yükün önce ağırlığını alın ve sonra yavaşça kaldırın.
21. Kaldırma esnasında çalışma alanında bulunanları uzaklaştırın.
22. Yük yere indirilirken altına takoz koyun ve sapanların yük altında kalmasına izin vermeyin.
23. Birden fazla kollu sapanlar kullanıldığında, sapan kollarının başlarını, aynı halkaya bağlayın ve sapan kollarının uygun açıklıkta olmasına dikkat edin.
24. Kaldırma işlemine başlamadan önce sapanların kontrolünü KESİNLİKLE yapın.
25.Halatlarda tel kopması, büküm gibi kaldırma kapasitesini düşürecek sebepler ortaya çıktığında halatı ASLA kullanmayın.
2. BEZ SAPANLAR
(Polyamid Halatlar –PA, Polyester Halatlar-PES; Polypropylen Halatlar PP; Polyetilen Halatlar-PE)
1.Sapanları tam genişlikleriyle yük taşıyacak şekilde tespit edin.
2. Yükün kaldırılmasında bir sapan yerine birden fazla sapan kullanılacaksa ham maddelerinin aynı olmasınadikkat edin. Farklı özelliklere sahip sapanlarla ASLA yük kaldırmayın.
3. Kaldırma esnasında sapanın yatay ile yaptığı açıya dikkat edin. Açı ne kadar büyük olursa sapan kaldırmakapasitesinin o kadar azalacağını ASLA unutmayın.
4. İki sapanlı kaldırmada eşit olmayan açılar varsa o yükü, bir sapan ile kaldırılacakmış gibi düşünerekkaldırın
.5. Bez sapanları, asitlerin veya bunların buharlarının yahut yıpratıcı diğer kimyasal maddelerin bulunduğu yerlerde kullanmayın ve saklamayın.
6. Bez sapanları, ıslak olduklarında kurutun, kirli olduklarında yıkayın ve kuru olarak saklayın.
7. Kaldırılacak yükün ağırlığını ve ağırlık merkezini tespit edin.
8. Sapanın, yükün ağırlığına uygun kaldırma kapasitesine sahip olmasına dikkat edin.
9. Vinç kancasının ağırlık merkezine dik olmasına KESİNLİKLE dikkat edin.
10. Yükü, sapan ile kaldırırken çevresindeki alanda hiç kimsenin bulunmasına izin vermeyin.
11. Sapanların uzun süreli ve güvenli kullanımını olumsuz etkileyen hatalar ve hasarlar; yüzeyde aşınma,boylamasına ve çapraz kesikler, aşınma yerleri, örgü kaçıkları veya düğümler olduğunda sapanları KESİNLİKLE kullanmayın.
12. Kaldırma esnasında birden fazla sapan kullanıldığında, sapanların eşit bir biçimde yük kaldırıp kaldırmadığını kontrol edin.
13. Ani salınım ve silkme hareketlerinden KESİNLİKLE kaçının.
14. Yük kaldırılırken ve indirilirken altında ASLA durmayın.
15. Yükü, ASLA kaldırma yapacağınız sapan üzerinde kaydırmayın.
16. Yükü, ASLA kaldırma yapacağınız sapan ile uzun süre bekletmeyin.
17. Sapanları, kullanımı bittikten sonra temiz su ile kimyasal katkılar olmadan temizleyin.
18. Islak sapanları bir yere asarak hava etkisiyle kurutun.
19. Hasara uğramış sapanları depolamayın. Kullanılacak sapanları ise temiz, kuru, iyi havalandırılmış yerlerde depolayın.
20. Sapanlarınızı asarak saklayın. Sapanlarınızı nemsiz kuru ortamda bulundurun.
21. Havalanmasına olanak sağlayın. Güneş ışığına(ultraviyole ışınlara) maruz bırakmayın.
22. Sapanların yüksek sıcaklık olan alanlara uzak olmasını sağlayın.
23. Sıkışma veya ezilme risklerinin olmadığı alanlarda saklayın.
24. Atmosferik veya sıvı kimyasallar ile temas etmesini engelleyin.
25. Kullanılmamış sapanları paketi ile saklayın, sertifikasını çıkarmayın.
26. Su ile ıslanmış halatları kurutucuda kurutmayın. Doğal ortamda kurutun.
27. Tutuşma riski nedeni ile alevden uzak tutun.
28. Sapanların; kesilmiş, yıpranmış veya yaralanmış olup olmadığını kontrol edin.
29. Yanık, kimyasala temas etmiş kısımlarının olmadığına emin olun.
30. Kalınlığını kontrol edin. Dokuma içine nüfuz etmiş kum vb. maddelerin bölgesel kalınlık oluşturduğunu ve kullanım esnasında sürtünme ile zımpara etkisi oluşacağını ve liflenme veya liflerin kopmasına neden olacağını ASLA unutmayın.
31. Renk değişimi olmadığından emin olun. Güneş ışığı, yüksek sıcaklığa veya kimyasala maruz kalmış sapanın, renk değişimine uğrayabileceğini unutmayın.
32. Etiketin okunaklı olduğundan emin olun.
33. Dokumasında veya dikişlerinde hasar olmadığından emin olun.
34. Düğüm atılmış, kıvrılmış veya tamir görmüş sapan ASLA kullanmayın.
35. Çalışma ortamı kontrolünü yapın ve eğer asidik ortamlarda kullanılacaksa sapan seçimini buna göre yapın.
36. Hiçbir şekilde sapanların dikiş yerlerini, kanca bölgesine veya diğer kaldırma düzeneklerine denk getirmeyin.
37. Kullanım esnasında halatları; keskin ve pürüzlü yüzeylere sürtmeyin, yerde sürüklemeyin, halatların üstüne basmayın ve üzerinden araç geçirmeyin.
38. Birden fazla kollu sapanlar kullanıldığında, sapan kollarının başlarını, aynı halkaya bağlayın ve sapan kollarının uygun açıklıkta olmasına dikkat edin.
39. Polyester sapanların taşıma kapasiteleri Avrupa normlarında belli renkler ile tespit edilmiş ve kullanıcıların rahat ayırt edebilmesi için aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. Buna göre EN 1492-1 normunda belirtilen ağırlık yük kodları aşağıdadır. 1 Ton = Mor 2 Ton = Yeşil 3 Ton = Sarı 4 Ton = Gri 5 Ton = Kırmızı 6 Ton = Kahverengi 8 Ton = Mavi 10 Ton ve üzeri = Turuncu
ZİNCİR SAPANLAR
1. Zincir sapanları parçalı-ekli kullanmayın. 60°’yi aşan kaldırma açısı ile yük kaldırmayın.
2. Kaldırma kapasitesini KESİNLİKLE geçmeyin.
3. Kaldırma ve bağlama zincirlerini, kullanılmadıkları zaman, uygun kancalara asın ve bunların paslanmasını önleyin, ezilmelere ve korozif maddelerin etkilerine karşı koruyun.
4. Koruyucu malzeme olmadan zincir sapanları köşelerde kullanmayın.
5. Zincir sapanla kaldırılan yükün altında ASLA durmayın.
6. Aşınmış, eğilmiş, paslanmış, uzamış veya herhangi bir şekilde hasarlı olan zincirli sapanları ASLA kullanmayın.
7. Zincire KESİNLİKLE düğüm atmayın, kaynak yapmayın.
8. Vinç kancasının, ana bağlantı halkası içerisinde rahat hareket edip etmediğini kontrol edin.
9. Her zaman hareketli yükleri kaldırmaktan kaçının.
10. Zincirleri düğümleyerek değil kısaltma kancası ile kısaltın ve kullanın.
11. Yükün ağırlık merkezinin KESİNLİKLE sapanın tam ortasında olmasına dikkat edin.
12. Birden çok kollu zincir kullanıldığında, tüm kolların aynı eğimli açıya sahip olmasını sağlayın.
13. Burulmuş zincirle yük kaldırmayın.
14. Keskin kenarlı yükleri kaldırırken, zincirleri uygun tamponlarla koruyun.
15. Yükü, kancanın uç kısmına değil tam yatağına yerleştirin.
16. Ana halkanın, takılı olduğu vinç kancasında serbestçe hareket ettiğinden emin olun.
17. Zarar görmüş parçalar tespit ettiğinizde zinciri kullanmayın yenisiyle değiştirin.
18. Zincir sapanı aşırı yüklemeyin, kaldırma açısına riayet edin ve eğer emin değilseniz bir üst zincir çapını tercih edin.
19. Bozulma ve çatlak oluşabilecek durumlarda zincirli sapanları KESİNLİKLE kontrol edin.
20. Zincir et kalınlığının azalması, anma çapının %10’unu geçmesi halinde değiştirin.
21. Eğrilmiş veya bükülmüş zincir olduğunda yenisiyle komple değiştirin.
22. Meyilleşmiş baklalı, çatlak veya çentikli zincir tespit ettiğinizde değiştirin.
23. Zincirlerin boyları %5’den fazla uzadıklarında KESİNLİKLE kullanmayın.
24. Yüklerin kaldırılmasında kullanılan zincirlerde, düğüm ve büküm olmamalı. Sert ve kesici köşeli yükler kaldırılırken, köşelerle zincirler arasını, uygun yastıklarla besleyin. Kırılan bir kaldırma veya bağlama zincirini ASLA telle bağlamayın veya civatalarla tutturmayın.
25. Tamburlara sarılan veya kasnaklar üzerinden geçen zincirleri ayda bir yağlayın.
26. Birden fazla kollu sapanlar kullanıldığında, sapan kollarının başlarını, aynı halkaya bağlayın ve sapan kollarının uygun açıklıkta olmasına dikkat edin.
27.Her kontrol noktasındaki uzama %5’i geçtiğinde sapanı değiştirin.